De stichtingsakte voor het ‘Proefbedrijf der Noorderkempen vzw’ werd ondertekend op 3 maart 1955 opgericht vanuit een nood naar praktijkgericht onderzoek voor de uitbouw en ontwikkeling van de tuinbouw in de regio. Op 24 juni 1956 werden de eerste kleine gebouwen officieel ingehuldigd, op de gronden die in een erfpacht ter beschikking werden gesteld door de heer Stas de Richelle.
In 1963 werd het eerste serrecomplex gebouwd en tien jaar later werden deze serres uitgebreid. In die periode kreeg de teelt van aardbeien in al zijn teeltvormen veel aandacht, maar ook het onderzoek naar zachtfruit was sterk vertegenwoordigd (bramen, frambozen, blauwe bessen, zwarte bessen, rode bessen,…). De augurkenteelt was tevens in volle opmars en vormde samen met de teelt van aardbeien de hoofdteelt op de bedrijven, en bijgevolg ook op het proefcentrum.
Vanaf 1967 deed het wetenschappelijk onderzoek zijn intrede doordat er een ondersectie werd opgericht van het Comité voor Onderzoek op Aardbeien (Sectie II – I.W.O.N.L.). Dit onderzoek zorgde voor een extra dimensie binnen het lopende onderzoek waardoor tal van problemen in diverse teelten op een meer fundamentele wijze konden aangepakt worden. De basisbetoelaging van het onderzoek kwam vanuit het Ministerie van Landbouw, Dienst land- en tuinbouw.
In de loop van de jaren ‘70 en ‘80 werd de serre-infrastructuur verder uitgebouwd en deden ook de plastiek tunnels hun intrede. Het administratiegebouw werd uitgebreid, zodat lessenreeksen en studieavonden voor een groter publiek konden gehouden worden.
In 1991 werd het proefcentrum totaal vernieuwd. De bestaande serres en het administratiegebouw werden vervangen door een moderne infrastructuur en aangepast aan de eisen van het onderzoek. In die periode ging de aandacht in het onderzoek vooral uit naar de teelt van aardbeien in al zijn teeltvormen, de teelt van tomaten en de teelt van augurken onder glas en in volle grond. In mindere mate ging de aandacht uit naar de teelt van frambozen, rode bessen en forcerie asperges. Geleidelijk aan werd vastgesteld dat de bedrijven zich verder gingen specialiseren in de teelt van aardbeien of de teelt van glasgroenten. Hierdoor moest het kleinfruit op het proefcentrum plaats ruimen voor meer specifiek onderzoek de speerpuntteelten van aardbeien, tomaten en paprika’s. In deze periode werd eveneens gestart met de contractuele voorlichting in de teelt van aardbeien.
Vanaf 2003 gebeurt de uitvoering van het wetenschappelijk onderzoek in samenwerking met het IWT. Vanaf dat ogenblik valt de werking en betoelaging van de praktijkcentra, volledig onder de diensten van de Vlaamse Overheid, meer bepaald de dienst ADLO (Agentschap Duurzame Landbouwontwikkeling). Meer en meer wordt het onderzoek op het proefcentrum ook projectmatig aangestuurd. In 2005 veranderde de naam van ‘Proefbedrijf der Noorderkempen vzw’ naar de huidige naam ‘Proefcentrum Hoogstraten vzw’.
Door het succes binnen het projectmatig onderzoek, ook internationaal, is de personeelsbezetting het laatste decennium sterk toegenomen op het Proefcentrum Hoogstraten. Een drieluik van investeringen werden uitgevoerd. Het eerste deel omvatte de uitbreiding van het administratief gebouw (2010). De vernieuwing van 1,5 ha serrecomplex werd gefinaliseerd in 2011. Het investeringsdossier werd gefinaliseerd in 2015 met de installatie van een WKK en de uitbreiding van de winterteelten onder assimilatiebelichting in zowel aardbei, tomaat als paprika. Daarnaast heeft Proefcentrum Hoogstraten op 16 december 2014 het erfpacht van de gronden kunnen afkopen, waardoor het centrum nu zelf eigenaar is van het domein.
Met de stijgende aandacht voor waterbeschikbaarheid en waterkwaliteit, besliste Proefcentrum Hoogstraten om in 2018 een nieuw trayveld voor aardbeienplantenopkweek aan te leggen. Het drainwater van het trayveld wordt opgevangen in een first flush systeem om na ontsmetting te hergebruiken op het veld. In 2021 werd bovendien een extra regenwaterbassin aangelegd om zelfvoorzienend te zijn op gebied van waterbeschikbaarheid.
Daarnaast werden in de loop der jaren ook heel wat investeringen in ICT en dataverzameling uitgevoerd. Het volledige registratiesysteem voor producties van al onze proefveldjes werd vernieuwd in 2020, en gekoppeld aan een sorteermachine voor vruchtgroenten. Voor aardbeien werd een specifieke sorteermachine ontwikkeld om onze oogstregistraties binnen het onderzoek optimaal te laten verlopen.
Door permanent investeringen uit te voeren met behulp van de Vlaamse Overheid, Coöperatie Hoogstraten en hun telers, en provincie is het Proefcentrum Hoogstraten er in geslaagd om een uiterst moderne onderzoeksinstelling uit te bouwen voor kwalitatief praktijkgericht onderzoek uit te voeren ten behoeve van de telers.
